افسردگی به دلیل شیوع بالا در جوامع بشری از طرف برخی از محققین سرماخوردگی بیماریهای روانی لقب گرفته است. به طور متوسط حدود 15 تا 20 درصد مردم از سطوح مختلف این بیماری رنج میبرند و حداقل 12 درصد مردم در طول زندگی نیاز به درمان پیدا میکنند. اختلال افسردگی در زنها شایعتر از مردان است. در این جا بایستی بین خلق افسرده به عنوان یک واکنش طبیعی که اکثریت مردم نسبت به فقدان (یعنی از دست دادن عزیزی) از خود نشان میدهند و بیماری افسردگی تفاوت قایل شد. بیماری افسردگی معمولاً در پی شکست، از دست دادن و ناکامیها به شکل خلق پایین و حالت غمگینی نمود پیدا میکند. در افسردگی شخص به دلیل شدت علائم افسردگی در بسیاری از جنبههای کارکردی خویش دچار مشکل میشود.
سبب شناسی بیماری افسردگی از تعامل بین چند عامل مختلف حاصل میشود. نشان داده شده است که شروع و سیر آن به عوامل مختلفی چون زیست شناختی، روانی، محیطی و عوامل روانی ـ اجتماعی مربوط میشود. از آن میان میتوان به مواردی مانند: اختلال در کارکرد واسطههای شیمیایی- عصبی، کمکاری تیروئید، سابقه افسردگی یا الکلیسم در خانواده، از دست دادن والدین در دوران کودکی یا مورد بی توجهی آنان قرار گرفتن، نبود حمایت اجتماعی مناسب، وجود رویدادهای منفی در زندگی فعلی و خانوادگی اشاره نمود.
نشانههای بیماری شخصی که دچار افسردگی بیمارگون میشود، احساس غمگینی میکند و اغلب به گریه میافتد. احساس گناه عذابش میدهد و معتقد میشود که در حق دیگران کوتاهی میکند. بیش از حد معمول تحریک پذیر میشود و احساس اضطراب و تنش میکند. دچار مشکلاتی در رابطه با میزان خواب و خوراک و تمرکز میشود. انرژی فرد کاهش مییابد و احساس خستگی و کاهش لذت از انجام اعمال روزمره مینماید. افکار آزار دهندهای چون تنفر از زندگی، ناامیدی و آرزوی مرگ و گاه افکار مربوط به خودکشی در این بیماران مشاهده میگردد. بر اساس آمار 15% این بیماران به دلیل خودکشی جان خود را از دست میدهند، که اگر درمان و مراقبت خوبی داشته باشند میتوان از آن پیشگیری کرد.
درمان درمان بیماری افسردگی بهصورت دارویی و غیر دارویی موفقیت چشمگیری تا کنون داشته است. در بسیاری از موارد اقدام به موقع برای مداوا به سرعت بیماری را مغلوب و حتی فرد را در مقابل استرسهای بعدی زندگی مقاومتر میسازد. بنابراین اکثر بیماران مبتلا به افسردگی نیازمند مراجعه به متخصصین بهداشت روان مانند روانشناس و روانپزشک میباشند. گرچه درمانهای دارویی و غیر دارویی در رقابت با یکدیگر موفقیت آمیز هستند ولی اکثر صاحب نظران درمان توأم را مؤثرترین شیوه درمان بیماری یافتهاند. درمانهای غیردارویی انواع مختلف دارند، رفتار درمانی، شناخت درمانی، خانواده درمانی و گروه درمانی. همچنین کاهش فشارهای زندگی روزمره، ورزش، سرگرمی، انتخاب سبک زندگی معنوی سالم و بدون تنش در درمان افسردگی مؤثر است.